586. Sáng tạo để thay đổi cuộc sống và chính mình

Lệ Trang
Con đường chúng ta tìm cách để cải thiện mọi vấn đề của đời sống chính là sáng tạo. Và cách chúng ta đi trên con đường ấy chính là một kho kiến thức và kỹ năng mà chúng ta chưa có ý thức lưu giữ và hệ thống hoá những tri thức đó. Phương pháp sáng tạo và sáng tạo là một hệ thống những bí quyết để chúng ta tư duy với hiệu quả và năng suất cao, phát huy tối đa khả năng sáng tạo của mỗi người


Sáng tạo bắt nguồn từ chính thực tế cuộc sống
Có lẽ không mấy người để ý, từ nhỏ đến lớn mình đã dùng biết bao nhiêu loại bút chì thế nhưng chiếc bút chì có cả quá trình lịch sử rất dài, trải qua rất nhiều kiểu dáng, tích hợp rất nhiều những tiện ích cho người sử dụng. Chiếc bút chì khi ra đời nó chỉ đơn giản là một chiếc bút có màu đen thân tròn, để tránh việc nó bị lăn xuống đất bị gãy đầu chì, người ta đã cải tiến nó thành một chiếc bút có tiết diện hình lục giác. Khi chiếc nó chưa có tẩy thì người ta phải cầm theo một cục tấy bên cạnh, rồi sau đó cục tẩy cũng được gắn liền vào thân b út đ ể ti ện s ử d ụng. Trước đây dùng bút chì phải gọt đầu chì, hiện nay đã có bút chì máy chỉ việc thay đầu chì có ngòi chì. Tiếp theo, người ta còn có ý định cải tiến nó thành bút chì thông minh không cần phải gọt đầu chì, không cần phải đẩy chì ra mà chiếc bút đó sẽ tự hiểu là đưa chì ra theo nét viết của người sử dụng bút chì…và đó chính là sáng tạo.

Có rất nhiều những ví dụ tương tự như quãng đường phát triển của cây bút chì, chẳng hạn như từ một cuốn sách từ điển to và nặng trịch, con người đã thu gọn nó lại với Kim từ điển, từ chiếc máy tính nặng hàng ngàn tấn cho đến những chiếc máy tính xách tay nặng chưa đầy một kilogam…tất cả những sáng tạo, sáng chế này không phải là ngẫu nhiên, nó là quy luật và nếu chúng ta nắm được quy luật thì mọi vấn đề của cuộc sống đều được giải quyết hiệu quả và sáng tạo. Môn học Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới (gọi tắt là TRIZ theo tiếng Nga do nhà sáng chế, nhà vắn viết truyện khoa học viễn tưởng là Genrich Altshuller người Nga sáng tạo ra) được PGS Tiến sĩ khoa học Phan Dũng Đại học khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Tp HCM phát triển và truyền bá tại Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm hiểu, vận dụng những quy luật đó trong cuộc sống.

Con đường Triz đến Việt Nam
Ngày còn nhỏ, cậu bé Phan Dũng luôn tự ái vì hay bị bố mẹ mắng khi làm sai một việc gì là “sao làm cái gì không chịu suy nghĩ trước đi đã” trong khi “chẳng ai dạy mình suy nghĩ”. Câu hỏi đó cứ ám ảnh mãi trong đầu cậu học trò, học hết lớp này đến lớp nọ cho đến tận khi đi học ở Đại học tổng hợp Đại học tổng hợp quốc giaLeningrad( nay là Saint Petersburg). Và những thắc mắc c ủa ông Phan Dũng chỉ được giải đáp sau khi được một người bạn giới thiệu đến trường Đại học sáng tạo sáng chế. Anh chàng sinh viên đến từ Việt Nam được chính cha đẻ của môn học l à ô ng Genrich Altshuller dậy trong khóa Đại học trong hai năm. Với hệ thống nguyên tắc phương pháp luận của môn khoa học này giúp cho chính sinh viên Phan Dũng rút ngắn tối đa thời gian học tập ở nước ngoài, tốt nghiệp cùng một lúc hai trường Đại học và hoàn thành luận án Tiến sĩ khoa học Vật lý chất bán dẫn.

Về nước với tấm bằng Tiến sĩ khoa học về Vật lý các chất bán dẫn, cậu sinh viên Phan Dũng đã trở thành giảng viên trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP. HCM. Tuy nhiên, những kiến thức học được và trải nghiệm về môn học cho thấy được hiệu quả của khoa học sáng tạo sáng chế đã thúc đầy ông thành lập Trung tâm Sáng tạo Khoa học - kỹ thuật thuộc trường Đại học Khoa học tự nhiên – ĐH QG TPHCM. Bằng sự giúp đỡ của gia đình và bè bạn kết hợp với nỗ lực của bản thân, trung t âm đã mở được 13 khóa học, với hơn 15.000 người đã tham gia lớp học.

Những người tham gia khóa đào tạo Phương pháp luận sáng tạo đến từ những ngành nghề rất khác nhau, nhưng với hơn 10.000 bài thu hoạch đã cho thấy, những bài toán trong hệ thống phương pháp mà họ học được đang ngày ngày giúp họ có một cái nhìn khái quát, giải quyết mọi vấn đề một cách chủ động hơn. Phương pháp luận sáng tạo và đổi mới đang ngày ngày phát huy tác dụng của nó bằng cách mỗi người học nó đang ngày ngày giải những bài toán trong cuộc sống của chính họ và đồng nghĩa với việc có hàng ngàn vấn đề của cuộc sống đang và sẽ được giải quyết trong tương lai.

Phương pháp luận sáng tạo - một phương pháp giáo dục
Cũng như phương pháp luận khoa học sáng tạo và đổi mới sẽ trang bị cho chúng ta hệ thống nguyên tắc để chúng ta áp dụng mỗi nguyên tắc vào từng hoàn cảnh cụ thể. “Hãy dạy cho học sinh cách suy nghĩ, thông qua một lượng kiến thức nhất định chứ không nên cả đời chỉ biết học kiến thức”. Khi có được cách tư duy, mỗi người sẽ có được cách để tiếp cận mọi vấn đề khác nhanh nhất và khoa học nhất. Đó là trăn trở lớn của thầy đối với nền giáo dục nước nhà đồng thời cũng là một thông điệp chương trình Người đương thời tuần này muốn gửi tới các bạn trẻ “mỗi người hãy tự trang bị cho mình những cách học tập, giải quyết các vấn đề trong cuộc sống để không phải trả giá cho những phép thử sai”
Mời các bạn đón xem chương trình Người đương thời, phát sóng 20h ngày 10/6/07.
 Nguồn:
Trích lại từ trang web Người đương thời