Do khả năng thay thế được ống kính nên người chụp bằng máy DSLR có thể lựa chọn các ống khác nhau cho những hoàn cảnh khác nhau.
| Chuẩn bị |
| - Thiết bị: Bất kỳ máy ảnh thay ống kính nào - Mục tiêu: Nắm vững cách đọc các thông số trên ống kính, khi nào nên dùng ống nào và các chế độ cơ bản trên máy ảnh. - Thời gian: 15 phút |
Không giống như máy ảnh du lịch, máy ảnh thay ống
kính, đúng như tên của nó, phải có thêm ống kính lắp vào mới có thể chụp
ảnh được. Do khả năng thay thế được ống kính nên người chụp có thể lựa
chọn các ống khác nhau cho những hoàn cảnh khác nhau. Ở bài này, người
đọc sẽ tìm hiểu những phần cơ bản của một ống kính, các loại ống kính và
khi nào thì nên dùng loại nào.
Lưu ý, về cơ bản dù có tương tự nhau nhưng máy ảnh
khác nhau sẽ có một số khác biệt về cách bố trí cũng như cách thức hoạt
động của các phím chức năng. Vì vậy, người đọc vẫn cần tham khảo sách
hướng dẫn của máy ảnh của mình trước khi thực hành chụp.
Các phần của ống kính
Mặt trước.
 |
| Mặt trước ống kính. Ảnh: Cnet. |
Mặt trước của ống kính thường có các thông số biểu thị độ dài tiêu cự và độ mở của ống kính đó.
Mặt bên.
 |
| Mặt bên của ống kính. Ảnh: Cnet. |
Ở mặt bên, bạn sẽ thấy vòng zoom (nếu là ống zoom) và
vòng xoay lấy nét. Xoay vòng zoom sẽ điều chỉnh tiêu cự của ống kính và
xoay vòng lấy nét sẽ điều chỉnh khoảng cách đến đối tượng để lấy nét.
Một số ống kính đời cũ còn có thêm vòng độ mở để điều chỉnh độ mở trên
ống kính. Tiêu cự của ống kính cũng thường được sơn lên mặt bên, nhất là
với các ống zoom.
Mặt sau.
 |
| Mặt sau ống kính. Ảnh: Cnet. |
Mặt sau là nơi bố trí các chấu tiếp điểm điện tử và
ngàm để lắp ống kính vào thân máy. Lưu ý, do ống kính là bộ phận rất
nhạy cảm nên khi không dùng, luôn nhớ đậy cả mặt trước và sau của ống
kính để tránh bụi và xước.
Các loại ống kính
Về cơ bản, có hai loại ống kính: ống zoom có thể thay
đổi tiêu cự và ống prime chỉ có một tiêu cự. Ngoài ra, người ta cũng có
thể chia nhỏ ống kính thành 4 loại, đó là ống góc rộng, ống tiêu cự
chuẩn, ống tele và ống đặc chủng.
Ống góc rộng.
 |
| Ống kính góc rộng. Ảnh: Wikia. |
Đúng như tên gọi, ống góc rộng cho một góc nhìn lớn
hơn so với góc tiêu chuẩn của mắt người. Ống này thường được dùng để
chụp ảnh phong cảnh để có thể thu được nhiều cảnh vật hơn. Ống góc rộng
có thể là ống zoom hoặc prime, biểu thị bằng số và đơn vị mm, theo đó,
số càng nhỏ ống kính góc càng rộng (chẳng hạn ống 28mm, 24mm hay 16mm).
Ống zoom tiêu chuẩn.
 |
| Máy Canon 50D với ống kính zoom tiêu chuẩn. Ảnh: Salestore. |
Nếu như ống tiêu chuẩn đề cập đến góc nhìn tiêu chuẩn
của mắt người thì ống zoom tiêu chuẩn thường được hiểu là ống kit đi kèm
máy. Hầu hết các máy thay ống kính sơ cấp đều đi kèm ống kit để người
dùng có thể chụp được ngay. Chúng thường có dải tiêu cự thông dụng nhất
kéo dài từ góc rộng tới tele và thường ở dải khoảng từ 28mm đến 90mm.
Ống tele.
 |
| Ống tele của Canon. Ảnh: Letsgodigital. |
Ống tele giúp thu đối tượng lại gần hơn. Nó đặc biệt
hữu dụng trong những tình huống không thể vào gần được chủ thể được
chụp, chẳng hạn chụp động vật hoang dã như sư tử hay báo, hay đôi khi
chỉ là chim muông. Ống tele thường có dải tiêu cự từ 90mm trở lên và
cũng theo nguyên tắc số càng lớn tiêu cự càng dài (như các ống 300mm,
400mm hay 600mm).
Ống đặc chủng.
 |
| Ống kính Tilt-Shift. Ảnh: The-picture. |
Các ống đặc chủng thường chỉ hữu dụng ở một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như ống macro, mắt cá hay ống trượt (Tilt-Shift).
Thông số nhân hình (crop) là gì?
 |
| Ảnh miêu tả hệ số crop trên máy DSLR. Ảnh: Cnet. |
Khi mua máy ảnh thay ống kính, có thể bạn sẽ nghe thấy
thuật ngữ "nhân hình" (crop factor). Thuật ngữ này bắt nguồn từ việc
kích cỡ mỗi kiểu phim trên máy ảnh cơ trước đây là 24 x 36 mm. Kích cỡ
này được coi là kích cỡ chuẩn (full-frame). Đối với các máy ảnh số sau
này, chỉ những máy có cảm biến bằng đúng kích cỡ của phim (24 x 36 mm)
mới được gọi là máy full-frame, và chỉ trên các máy này, ống kính mới
thể hiện đúng giá trị tiêu cự in trên ống kính đó. Còn các máy thay ống
kính có kích cỡ cảm biến nhỏ hơn, khi lắp ống kính, tiêu cự trên đó sẽ
phải nhân thêm một giá trị nhất định, giá trị này chính là crop-factor
và nó khác nhau tùy thuộc theo từng phiên bản và từng nhà sản xuất. Ví
dụ, một ống 24mm khi lắp trên thân máy có crop-factor là 1.6x, ống kính
này sẽ có tiêu cự là 38mm.
Hầu hết các máy ảnh số sơ, trung cấp đều có kích cỡ
cảm biến APS-C với thông số nhân hình là 1,6x hoặc 1,5x. Các máy hệ
Micro Four Thirds có thông số nhân hình 2x, chỉ có DSLR cao cấp mới có
kích cỡ cảm biến full-frame.
Nguyễn Hà
